Дзыргъа-мæргъа кæнын

– сылгоймæгты цыды (рацу-бацуйы) фæтк хус рæстæджы. Æгъдау куыд амыдта, афтæ-иу сылгоймæгтæ кафгæйæ, æрвнæрды бардуаг Уациллайы зарджытæ кæнгæйæ, хæдзари-хæдзар зылдысты æмæ æмбырд кодтой алыхуызон хæлц æмæ хойраг, сæ цоппайы фæстæ-иу цы хъæугуывд уыдис, уымæн. Дзыргъа-мæргъа кæныны архайдтой æрмæстдæр, цот кæмæн уыд, ахæм сылгоймæгтæ. Бæрæг физиологон циклы цы сылгоймæгтæ уыдис, уыдон Дзыргъа-мæргъа кæнын нæ уагътой.

…

– обрядовое шествие женщин во время засухи. Обходя все дома селения и исполняя при этом обрядовый танец и обрядовые песни, посвященные дождю и «грозовому» божеству Уацилла, женщины собирали съестные припасы для совместной общесельской трапезы, которой заканчивалось это шествие. В Дзыргъа-маргъа канын принимали участие только женщины, имеющие детей; не допускались к участию в них женщины, пребывающие в определенном физиологическом цикле.

см. Ирон адæмы этнографи æмæ мифологи